Onze sierlijke bosbewoner

Onze sierlijke bosbewoner

door Monique Achterberg

Onze sierlijke bos bewoner,

Mijn zwager Bram en mijn man Chris monitoren al 25 jaar de boommarters op de Utrechtse Heuvelrug. Ik zelf loop alweer zo’n 20 jaar met ze mee. Om de Boommarter te kunnen volgen moet je ze natuurlijk eerst zien te vinden. In de wintermaanden als er geen blad aan de bomen zit gaan we bomen zoeken die geschikt zijn voor boommarters. We kijken onder andere naar gaten die minimaal 5 cm diameter hebben, scheuren waar vermoedelijk een droge holte achter zit. Deze bomen brengen we in kaart, vroeger op papier tegenwoordig digitaal.

In het voorjaar worden de jonge boommartertjes geboren. Dan is het tijd om al de in kaart gebrachte bomen af te lopen om te zoeken naar boommartersporen. Zoals haren aan de rand van het gat of een latrine. De jongen worden zo goed als kaal en hulpeloos geboren. Dan laat de moeder (het moertje) de jongen zo min mogelijk alleen om onderkoeling te voorkomen. Natuurlijk moet het moertje wel regelmatig haar behoefte doen. Dit doet ze vaak op de zelfde plek in de boom. Hierdoor ontstaat er een bergje met uitwerpselen, de latrine. Dan is het tijd om bij de boom te gaan posten of het inderdaad om een nestboom gaat.

Dan begint het uren zitten bij de boom op gepaste afstand. Het is namelijk te zien aan het gedrag van het moertje of ze je aanwezigheid accepteert of niet.  De ervaring leert dat je aanwezigheid snel geaccepteerd wordt als normaal. Blijk het inderdaad om een nestboom te gaan dan komen de camera’s tevoorschijn. Hoe zit dat met nestfotografie, verstoring, toestemming en vergunning?

De meeste bomen staan niet naast het pad maar in het bos. Om de bomen te zoeken en te observeren heb je toestemming nodig van de terreineigenaar. Daarnaast zijn wij lid van de Werkgroep Boommarter Nederland van de Zoogdiervereniging. Vanuit de Zoogdiervereniging hebben wij een ontheffing om onderzoek te doen aan de boommarter. De grootste kans om de boommarter te zien is wanneer ze jongen heeft. Normaal wisselt een boommarter vaak van plek, maar wanneer ze jongen heeft verblijft de moer enkele weken op dezelfde locatie. Door onze dagelijkse aanwezigheid bij de nestboom bouwen we gewenning op, waardoor geen verstoring optreed.

Met veel geduld en wat geluk levert het monitoren af en toe leuke foto’s op, die we weer kunnen gebruiken in verslagen en presentaties.

Bram Achterberg, hoogleraar sterrenkunde (gepensioneerd) met als hobby natuurfotograaf en filmer.

Chris Achterberg, bioloog, ecologisch adviesbureau en natuurfotograaf en filmer.

Monique Achterberg, hobby natuurfotograaf.

Foto 1:  Observeren van de nestboom. De holte zit in de dunne boom in het verlengde van de videocamera op 25 meter afstand en 8 meter hoog.  

Foto 2:  Likkebaardend kijkt de moer uit de nestopening. Deze holte is een oud spechtennest.

Foto 3: Na het jagen en zogen is het tijd voor ontspanning. Natuurlijk weet ze dat wij er zijn. Maar we worden niet als gevaar gezien.

         Foto 4:  Hier vertrekt ze. Er is te zien hoe ze zich met haar nagels vastklemt in de bast van de boom.

Foto 5: Moeder gaapt. Om als volwassen beest door de opening te kunnen moet het gat minimaal een doorsnede hebben van 5 cm.

Foto 6: Een monumentale nestboom, mooi om in te leren klimmen. Om je met je nagels goed vast te houden zijn de uitsteeksels en een hobbelige en ruwe bast ideaal.

Foto 7: Jong kijkt uit een oud door inrotten ontstaan gat van een afgebroken tak.

Foto 8: Dit jong op de grond hebben we van 10 meter hoog uit de boom zien vallen. Dat kwam omdat het moertje zich omdraaide terwijl het jong op haar lag te slapen.

Foto 9: Jong weer terug in het nest.  Hier is goed te zien dat de bodem bijna net zo hoog is als de rand van het gat. Uit dit soort ondiepe nesten vallen jonge boommarters regelmatig. Als het jong geluk heeft dan haalt moeder hem weer op.

Foto 10: Voor dat ze vertrekt observeert ze meestal enige tijd de omgeving of het veilig is. 

Foto 11:  Moeder kijkt nog even om voordat ze in de boomtoppen verdwijnt om te gaan jagen.

Wil jij ook  'Jouw natuur' met ons delen?  

Klik dan even door naar deze introductie van "Deel jouw Natuur" voor meer informatie, je bijdrage is welkom!

Neem ook eens een kijkje bij de eerdere bijdragen aan deze rubriek, heel inspirerend!

Rubrieken/Deel jouw Natuur